Leer waarom B1-niveau teksten Nederlands essentieel zijn. Dit artikel biedt waardevolle informatie en tips voor communicatieprofessionals binnen de overheid en in de (commerciele) dienstverlening.
Leer de fijne kneepjes van het schrijven op B1-niveau en ontdek hoe je jouw teksten toegankelijk maakt voor iedereen. Inclusiviteit en duidelijkheid staan centraal, zodat je effectief kunt communiceren met alle lagen van de bevolking.
Bekijk de B1 teksten voorbeelden, zodat je weet hoe je teksten op B1-taalniveau kunt schrijven. B1 teksten schrijven, vraagt je de gemiddelde Nederlander voor ogen te nemen. En dat gaat je lukken!
B1-niveau teksten Nederlands voorbeelden | Ontdek hoe je zelf teksten op B1-taalniveau maakt
Het schrijven van B1 teksten, ook wel bekend als B1 webteksten, is een essentiële vaardigheid voor iedereen die effectief wil communiceren met het Nederlandse publiek. Of je nu zoekt naar voorbeelden van B1 teksten, praktische tips voor het schrijven op B1 taalniveau, of gewoon wilt begrijpen wat B1 inhoudt; je bent hier aan het juiste adres.
B1 teksten zijn gericht op het gemiddelde taalniveau van Nederlanders. Dit betekent dat ze niet alleen begrijpelijk zijn voor de gemiddelde lezer, maar ook voor degenen met een hogere taalvaardigheid. Sterker nog, zelfs personen met een geavanceerde taalvaardigheid waarderen de helderheid en leesbaarheid van B1 teksten.
Het doel van B1 teksten is eenvoudig: maak informatie toegankelijk en begrijpelijk voor iedereen. Hier op Webredactie blog bieden we praktische tips en voorbeelden om je te helpen bij het schrijven van effectieve B1 teksten.
Kortom, leer jezelf simpel formuleren via B1-schrijven zonder online cursus. Dit is zogezegd een B1 niveau Nederlands cursus gratis. Alles dat je moet weten over toegankelijk schrijven voor iedereen vind je hier. Overweeg ook content coaching bij mij persoonlijk voor als je hierin nog verder wilt komen. :-) Bekijk theorie en voorbeelden B1-teksten:
Dit artikel begint met uitleg over B1-taalniveau en geeft daarop snelle schrijftips voor B1-webteksten maken. En heeft daarna specifiekere schrijftips voor creatie van B1-teksten.
Waarom is B1 taal belangrijk?
B1 taal gebruiken is belangrijk. Het past zowel in het concept van “Direct Duidelijk” voor overheidscommunicatie. In het buitenland aangeduid met de term “Taal voor iedereen”, ook wel bekend als “inclusieve taal” (inclusive language). B1 communicatie is gericht op het bereiken van een zo breed mogelijk publiek. Het doel is om taal te gebruiken die niemand buitensluit op basis van geslacht, leeftijd, afkomst, cultuur, of andere persoonlijke kenmerken. B1 taal draagt bij aan toegankelijk en begrijpelijk communiceren voor iedereen:
Eenvoud en Duidelijkheid
Gebruik eenvoudige woorden en zinnen om complexe ideeën over te brengen. Dit maakt de tekst toegankelijk voor mensen met verschillende taalvaardigheden.
Genderneutraal Taalgebruik
Vermijd het gebruik van gender-specifieke termen zoals “hij” of “zij” als het geslacht van de persoon niet relevant is. Gebruik in plaats daarvan termen zoals “zij/hij” of “diegene.”
Culturele Sensitiviteit
Wees je bewust van culturele verschillen en vermijd woorden of uitdrukkingen die als beledigend kunnen worden ervaren.
Toegankelijkheid
Zorg ervoor dat digitale content toegankelijk is voor mensen met een beperking. Gebruik bijvoorbeeld alt-teksten voor afbeeldingen en zorg voor een goede tekst-naar-spraak functionaliteit.
SEO en Zoektermen
Gebruik relevante zoektermen die een breed publiek aanspreken. Dit helpt om de content vindbaar te maken voor iedereen die op zoek is naar informatie over het onderwerp.
Door deze richtlijnen te volgen, kun je een inclusievere en toegankelijkere communicatiestijl hanteren. Dit is niet alleen ethisch verantwoord, maar het vergroot ook het bereik en de effectiviteit van je boodschap.
Wat zijn goede B1 teksten?
B1 teksten (dus B1-taalniveau, WikiPedia) bestaan uit korte zinnen met eenvoudige en concrete woorden, zodat de inhoud voor een groot deel van de Nederlandse populatie goed te begrijpen is. Op B1 niveau schrijven, is direct duidelijk schrijven voor een brede doelgroep.
In modern contentdesign is het betrekken van je doelgroep(en) enorm belangrijk om te weten hoe je bij hen aansluit. Uitgaande van hun voorkennis, behoeften, problemen en oplossingen. Ook bespreek ik goed gebruik van eenvoudig beeld en principes van toegankelijk ontwerpen naast het gebruik van begrijpelijke taal. Is je tekst een B1 tekst? Goede taalchecks kun je doen met deze B1-check tools die ik in de afgelopen jaren ben tegengekomen.
Waarom is B1 belangrijk?
De reden waarom Taalniveau B1 belangrijk is, is dat een grote groep mensen in Nederland dit taalniveau goed begrijpt. Een b1-webtekst communiceert effectief doordat het informatie toegankelijk maakt voor een breed publiek. Door teksten op B1-niveau aan te bieden, breng je de boodschap direct duidelijk over. De meeste Nederlanders begrijpen de B1-tekst.
Trend 1: Inclusieve Communicatie
Het belang van B1-tekst neemt toe doordat “Inclusieve communicatie” een groeiende trend. Het gaat erom dat iedereen zich aangesproken voelt en de boodschap begrijpt, ongeacht hun taalniveau.
Trend 2: Digitale Toegankelijkheid
Het belang van B1 taalniveau teksten neemt toe doordat de toenemende digitalisering vraagt om toegankelijke websites, webapps en apps. Goede b1-teksten zijn onderdeel van de UX en bevorderen de digitale toegankelijkheid.
Trend 3: Overheidscommunicatie
Het belang van B1 taalniveau teksten neemt toe doordat de overheid die aanleert en promoot als manier van schrijven voor al haar communicatie. Dit maakt het schrijven op B1-niveau niet alleen wenselijk maar ook noodzakelijk.
Wat zijn taalniveaus?
Wat zijn taalniveau’s? De taalniveaus B1, B2, A1, A2, C1 en C2 zijn indicaties voor hoe complex een tekst is. Is een tekst gemakkelijk of juist moeilijk? Het taalniveau beschrijft het niveau waarop iemand de Nederlandse taal beheerst.
Voorbeelden van zinnen op verschillende taalniveaus
Taalniveau B1 (leesbaar): Heeft u een vergunning nodig voor uw verbouwing? Controleer dit bij uw gemeente voordat u begint.
Taalniveau B2 (moeilijker): Voordat u met uw bouwproject start, is het essentieel om te controleren of er een specifieke vergunning vereist is bij uw lokale gemeente.
Hoe weet ik of mijn tekst B1 is?
Om te weten of een tekst B1 is, kun je diverse tools gebruiken die het taalniveau van je tekst kunnen analyseren. Er zijn gratis B1-checkers of B1-taaltools om je tekst te testen op moeilijke woorden.
B1-niveau teksten schrijven tips voor ambtenaren (video)
Snelle schrijftipst B1. Je kunt dit artikel helemaal lezen, maar in 3 minuten (kijk naar de video) weet je bijna alles al. Alles wat handig is om meer te weten, staat onder de video uitgelegd. Wanneer je wilt leren om B1 teksten te maken, kun je dit bereiken via een B1-schrijfcursus. Je leert in B1 teksten cursussen vooral dit:
- Schrijf een b1-tekst actief (actieve werkwoorden met een onderwerp)
- Houd het kort (zinnen van 10-15 woorden).
- Wees helder (draai nergens om heen en durf directief te zijn).
Dit filmpje van de “Best schrijvende ambtenaar Gerda van den Boogaard” is nog steeds ZEER actueel. Klik op dit plaatje om de video over b1 teksten maken te bekijken:
B1 teksten schrijftips voor heldere ambtelijke brieven (vanuit de video)
Dit zijn essentiele tips voor b1-schrijven.
- 10-15 woorden per zin
- Illustraties, foto’s of tabel erbij
- Korte vraag, alinea als antwoord (herhaal de vraag in het antwoord)
- Spreektaal
- Actieve woorden (dus niet hebben,worden en zijn, geen hulpwerkwoorden: zouden, kunnen)
- Geen afkortingen, jargon of ouderwetse woorden.
- Alleen vet als tekstaccent
B1-niveau Nederlandse teksten schrijven voor eenvoudige juridische taal
B1 niveau teksten schrijven Nederlands vraagt zeker offers van je: de taal komt lelijker over en je staat meer met de billen bloot. Ook kunnen intern gerichte collega’s en leidinggevenden denken dat je dommer bent dan je feitelijk bent, wat mogelijk (weer) een promotie in de weg staat. Mogelijk moet je je tong blauw praten om nuances en uitzonderingen uit de tekst te houden. So be(at) it!
Zet juridische waarborgen altijd op een andere plek en verwijs ernaar. Het is bovendien juridisch ook slim als je b1-teksten heel duidelijk zijn. Zodat de ander goed weet wat hij of zij moet doen of laten. Geef via de tekst goede voorlichting zonder (intern) jargon te gebruiken. Zorg wel voor een duidelijke disclaimer op je website, zodat niemand rechten kan ontlenen aan foutieve formuleringen op de website.
Aan welke eisen voldoen taalniveau B1 teksten bijvoorbeeld?
Een webtekst, b1 tekst of B1 taalniveau is goed leesbaar voor de meeste mensen, ongeacht hun opleidingsniveau. Het toetsen van teksten aan B1-taalniveau is de manier om te komen tot begrijpelijk schrijven, zodat (bijna) iedereen een tekst begrijpt.
B1-niveau teksten zijn direct duidelijk, heet dat ook wel, als je afgaat op de overheidscampagne die complexe teksten wil tegengaan. Begrijpelijke teksten lijken natuurlijk meer op spreektaal, dan op ambtelijke, bestuurlijke of juridische taal. In het algemeen geldt dat teksten onleesbaar worden door jargon, maar ook door afkortingen. Zelfs als je denkt dat bepaalde afkortingen breed bekend zijn. Nope!
De overheid hamert, al jaren, op helder een eenduidig formuleren. Maar als alleen collega’s je teksten tegenlezen, snap je wel dat de laaggeletterde doelgroep daarmee NIET geholpen is. Naar B1-schrijven tips.
Waarom groot inzetten op B1-niveau teksten schrijven?
Als je wilt dat je boodschap aankomt, moet je aansluiten op de voorkennis en het taalbegrip van je doelgroepen. Campagnes van de overheid, zoals Klare Taal en Direct Duidelijk zullen dit ook zeggen. Dus daarom moet je aan de slag met B1 teksten schrijven…
Het gebruik van meer eenvoudige, alledaagse taal is voor iedereen direct duidelijk.
Ook voor doelgroepen met een taalachterstand, leerproblemen of een lichte verstandelijke beperking (LVB). Voor het gemak zou je van schrijven voor laaggeletterden kunnen spreken.
Voordelen en nadelen van B1-teksten
Uit onderzoek blijkt dat (eenvoudige) B1-teksten / taalniveau B1 de volgende voordelen opleveren:
Voordelen B1
- Veel mensen begrijpen een vereenvoudigde tekst beter.
- Je doelgroep leest een vereenvoudigde tekst sneller.
- Je lezers waarderen een vereenvoudigde tekst hoger.
- Zowel laaggeletterden én hooggeletterden profiteren van eenvoudige en heldere taal!
Nadelen B1
- Kan als te simpel worden ervaren door mensen met een hoger taalniveau.
- Vereist extra tijd en aandacht tijdens het schrijfproces.
Bron: The Internetacademie
B1 teksten zijn gericht op een taalniveau, niet op een intelligentieniveau, want:
- B1 niveau slaat niet op intelligentie, maar op iemand’s taalvaardigheid (dit verschilt per persoon)
- ook hoogopgeleiden lezen toch eerder een B1-webtekst, ook bij lage interesse
- de lezer moet bijna alle woorden snappen (90%), wil iemand een tekst gaan lezen
- als het abstract wordt, is het sowieso B2 of C2 taalniveau = maximaal 40% publiek.
Bron: B1-schrijftraining van Loo van Eck (=”Training Schrijven in taalniveau B1″)
B1 teksten schrijven voor laaggeletterden; in klare taal schrijven
Volgens sommigen (ondermeer tekstschrijvers) zijn er zo’n 2 miljoen mensen in Nederland die moeite hebben om geschreven taal te begrijpen.
De redenen hiervoor zijn divers: dyslexie, taalachterstand, slecht zicht, verstandelijke beperking (zoals Downsyndroom of LVB), concentratieprobleem, moeilijk lerend, weinig taalbegrip en/of een kleine woordenschat hebben. Ook weinig lees- en computerervaring zijn factoren die interesse voor lezen van (lange) teksten sterk verminderd.
Mensen die weinig taal begrijpen, voelen zich dom en buitengesloten op dit punt. Vaak verzinnen ze allerlei trucjes en smoezen om dit onvermogen te verbergen. Het is daarom belangrijk om deze doelgroep hulp aan te bieden, of in het geval van bezoek aan een balie, in een aparte kamer te spreken, om hun schaamte hierover te beperken.
Waar het dus eigenlijk om gaat, is dat je b1 teksten schrijft in klare taal en voor een brede doelgroepen. Spreektaal is direct duidelijk, dat begrijpt iedereen. Check wel altijd je b1-teksten bij je doelgroep(en).
Waar moeten goede B1 teksten aan voldoen?
B1 teksten zijn concreet en actief geschreven. Een B1 tekst die ook gericht is op laaggeletterden, herken je aan deze criteria voor tekst en beeld. Deze criteria heb ik aangevuld via diverse workshops. Zoals de inzichten die de gemeente Rotterdam heeft opgedaan met beeldbrieven, zoals Paspoort aanvragen. Download de voorbeeldbrief (PDF), maar hij staat ook hieronder afgebeeld om direct te lezen.
B1-niveau voorbeeld 1
Hoe ziet een B1-tekst eruit? Dit is een B1-taalniveau voorbeeld van de gemeente Rotterdam. Meer B1-taalniveau voorbeelden kun je vinden via de site Steffie.nl (thema alcohol). Voorbeeld brief B1-taal.
B1 tekst voorbeeld 2
Hertaling van het boek “’t Hooge Nest” van Roxane van Iperen. Onder de foto een moeilijke tekst, daarna de herschreven tekst voor laaggeletterden als voorbeeld voor een B1 tekst.
B1-taalniveau voorbeeld 3: Ons Waterschap
Deze publiekstekst van het waterschap Limburg kwam ik laatst, in 2023, tegen in het Discovery Museum in Kerkrade. Zoals je zelf kunt lezen, doen ze écht wel hun best. Tenminste, als je erop let hoe toegewijd zij het water wegpompen, dijken versterken en water vasthouden.
Toch gebruiken ze echt te moeilijke woorden. En zo is elk waterschap aan zijn eigen moeilijke woorden gewend. Ze communiceren allemaal op hun eigen manier. Ik vind het gek dat de waterschappen eigen huisstijlen toestaan. Dit maakt hergebruik van materialen lastiger. En het is nogal duur om eigen huisstijlen te laten maken en hele autoparken apart te laten bedrukken. We weten allemaal dat gemalen veel stroom gebruiken. Stroom en gas zijn schaars en hartstikke duur. Dus een beetje besparen op Communicatie en Huisstijlkosten, kan best een goed idee zijn.
Weet je wat mijn droom is? Dat alle waterschappen, onder de Unie van Waterschappen, allemaal dezelfde naam, logo en huisstijl gebruiken. Met als hoofdnaam: “Ons waterschap”. En voor elk waterschap de huidige naam als subnaam. Bijvoorbeeld voor de provincie Utrecht krijg je dan: “Ons Waterschap, rayon De Stichtse Rijnlanden”. Dus de huidige namen blijven zichtbaar.
Nu bespreek ik de B1-tekst van ‘Waterschap Limburg’. Te lezen binnen onderstaand plaatje .Met daarin een aantal te moeilijke woorden en begrippen! Check het zelf: de woorden: ‘landbouw’, ‘verdroging’ en ‘natuurgebieden’ zijn weliswaar gangbaar voor elk waterschap, maar het zijn geen eenvoudige woorden. Géén B1 woorden. Wist je dat je elke tekst op B1 kunt checken? Via de B1-checker Is dit B1? Ik heb nu zelf een eigen b1-tekst onder de tekst van waterschap Limburg gezet.
Zie de tekst onder het plaatje als mijn idee en voorbeeld van een B1-tekst.
De getoonde b1 tekst bevat te moeilijke woorden. Eronder een b1 tekst voorbeeld zonder moeilijke woorden.
B1-tekst voorbeeld voor waterschap Limburg (vrij herschreven vanaf bovenstaand plaatje)
“Te veel water in de sloten is een probleem. Het waterschap pompt dit water weg. Maar te weinig water, dat is ook een probleem. Als het lange tijd niet regent, dan zakt het grondwater. Daardoor krijgen boeren en tuinders last van te droge grond. Raken planten en dieren zonder water. Dijken die te droog worden, scheuren of gaan schuiven. Te laag rivierwater, is ook een probleem. Dan is varen niet goed mogelijk. Het waterschap strijdt tegen droogte, door ook water te bewaren. In plassen, in meren. En dankzij de vele, andere waterschappen, ook extra water in het IJsselmeer.”
Moeilijke tekst voorbeeld, uit de oorspronkelijke roman:
“Janny en Lien hebben al snel door dat het kamp draait op een piramide van vernederingen, waarbij iedereen tegen elkaar opgezet wordt. Hoewel het terrein van Auschwitz-Birkenau op het eerste gezicht oogt als een in modder verzonken chaos is het feitelijk een perfect georkestreerde moordmachine die op de ss-tekentafels tot in details werd ontworpen – inclusies gaskamers en crematoria – en op de moerasgronden rond het Poolse dorpje Brzezinka werd verwezenlijkt…..”
b1 tekst voorbeeld, herschreven stukje tekst voor laaggeletterden:
“Het kamp lijkt een chaos in de modder. Maar eigenlijk is alles heel strak geregeld. De perrons, de gebouwen, de gaskamers, de ovens. Alles is erop gericht om de joden te vermoorden. Lien en Janny zoeken naar informatie over vader, moeder en Jaap. Maar ze vinden niets.”
B1-teksten voor laaggeletterden, de B1-schrijftips
Je kunt jezelf aanleren om je boodschap in meer eenvoudige taal op te schrijven. Verderop in het artikel leer je de vooranalyse te doen, dus “Wat is je boodschap?”. Maar voor wie dit al weet, zijn de beste B1 teksten schrijftips:
- Maak voordat je gaat schrijven een ‘schrijfafbakening’, beschrijf de gewenste inhoud in 30 woorden, ga daarna pas b1-schrijven
- korte zinnen, van 5 á 12 woorden. Let wel, het wordt geen ‘mooi lopende tekst’, dat is JOUW wens.
- spreektaal (Dus, hoe zou je het normaal zeggen in ‘dagelijkse taal’, en tegen een kind, bijvoorbeeld?
- In geval van eenvoudige brief maken: ga uit van 1 kantje, meer tekst betekent écht afhaken (onderzoek: gemeente Rotterdam)
- logische opbouw en structuur
- kernboodschap eerst: in de titel en/of in de eerste zinnen
- korte tekst, als dat mogelijk is. En als niet: het aanbod van hulp, bijvoorbeeld via een telefoonnummer.
- indeling in korte alinea’s met duidelijke tussenkopjes
- geen afleidende (sub)onderwerpen
- gebruik van eenvoudige woorden (spreektaal) en geen samengestelde woorden (“Wanneer bent u geboren?” Niet: “Wat is uw geboortedatum?”)
- concreet en voorstelbaar, niet abstract, geen beeldspraak (“Het wordt koud, doe een jas aan.” Niet: “De ‘R’ zit weer in de maand, dus…)
- woordkeuzen die passen bij een klein vocabulaire. Oftewel: Gebruik woorden die iedereen begrijpt.
- respectvol
- emotie neutraal, tekst als geheel wel prettige toon (ook in beeld)
- gebalanceerde, schone lay-out, vermijd alles dat onnodig is, zie nu ook tips voor beeldgebruik:
- check of je te moeilijke woorden gebruikt voor Taalniveau B1 is, via gratis tool: Is het B1? (bekijk alle tools)
Bron: gemeente Rotterdam (2019), Communicatiekring Utrecht (2019)
Beeld bij taalniveau B1 teksten schrijven. Beeldgebruik voor laaggeletterden
- groot lettertype (Arial, 12-14 punt) en neem regelafstand van 1,5
- gebruik professionele (graag eigen) kleurenfoto’s, dit heeft de voorkeur boven iconen (gebruik bij voorkeur GEEN stockfoto’s, probeer foto’s te nemen uit de context van het dagelijks leven van je doelgroep; dat is geloofwaardiger.). Ben je beperkt in tijd om zelf foto’s te nemen. Bekijk dan deze gratis foto’s websites.
- laat beeld een aanvulling zijn op de tekst; beeld mag niet afleiden van de boodschap
- gebruik plat beeld; liever dingen tweedimensionaal laten zien, dan driedimensionaal (tenzij 3D boodschap precies de boodschap ook is).
- contrast in kleuren: zwart op wit. Goede pictogrammen voor doelgroepen met een verstandelijke beperking of visuele beperking kun je vinden op een Belgische website genaamd: Sclera.be. (Volg de gegeven link voor picto’s.)
- meer regelafstand en witruimten, overzichtelijk en behapbaar (witruimte)
- geen gebruik van hoofdletters, juist de afwisseling tussen stokletters en kleinere letters is veel beter te lezen (ook bij dyslectie / leesproblemen)
- geen emotionele lading in foto’s (kies voor een neutrale blik)
- Let op de kijkrichting van de gefotografeerde, deze moet niet van het papier wegkijken, maar naar de tekst of knop.
- eenduidige foto’s en/of pictogrammen die concreet, eenduidig zijn en de boodschap versterken (stop met de imagofoto’s, ‘de lachende mensen’)
Bron: mede gebaseerd op tips vanuit de gemeente Rotterdam (2019) en Communicatiekring Utrecht (2019)
NB1. Voor het goede begrip is het handig als je weet dat er ook andere taalniveau’s zijn, te weten: A1, A2, B2, C1, C2. B1 kun je zien als mbo-niveau waarbij je concreet en actief dingen beschrijft. Doel van b1 taalniveau is dat je boodschap voor veel mensen direct duidelijk is. De tekst is gemakkelijk te begrijpen. A1 taalniveau is super concreet: ‘De winkel is dicht’. En C2-taalniveau is juist in hoge mate abstract.
NB2. Als je teksten maakt voor een nieuwe website, helpen deze 10 stappen daarbij.
Hoe structuur brengen in teksten op B1-niveau?
Teksten op B1-niveau schrijven, gaat in een aantal achtereenvolgende fases, die ik na deze opsomming kort bespreek:
- vooranalyse B1-tekst
- tekstopbouw B1-webtekst
- alineaopbouw B1-boodschap
- zinsbouw B1-zinnen
- tekstcheck na schrijven van de B1 teksten
Ad 1. Vooranalyse bij B1 tekst maken: start met lezersvragen…(FAQ)
Stel vragen vanuit de lezer, liefst echt de veelgestelde vragen (FAQ). Beantwoord elke vraag via een alinea concept-tekst. Stel jezelf basale vragen zoals:
- wat is het doel (informeren, overtuigen, instrueren of activeren?)
- waarom moet ik deze B1 webtekst lezen?
- waar gaat het over?
- wat moet ik doen (moet ik iets doen?)
- wat is het antwoord en waarom?
- moet ik nog iets weten en waarom?
- is er iets wat jij me nog wilt vertellen? (en waarom?)
- en nu? Hoe verder? Wie is bereikbaar?
Ad 2. Tekstopbouw B1 teksten (voor gehele tekst of toptaak pagina)
- Je tekst start met kernboodschap in één zin. Waarom een kernzin? Omdat je in ieder geval wilt dat de lezer die zin onthoudt. Zo start je eigenlijk omgekeerd als bij een schrijfproces waarbij je pas tegen het einde van je tekst weet wat je echt wilt zeggen. De kernzin zit dan ergens in de conclusie. Niet doen dus, zet de kernzin helemaal bovenaan. De eerste zin. Dat is de visie van Loo van Eck. Je boodschap moet immers opvallen tussen vele anderen. Bovendien hebben mensen soms erg weinig interesse… En scannen ze je b1 webtekst maar heel kort. Vandaar het beginsel om de centrale boodschap meteen op te dienen. Hetzelfde geldt voor de alinea-kopjes: steeds drie woorden, drie hapklare woorden. Let erop dat je actief schrijft!
- B1-taal lijkt op spreektaal (!), maar dan wel verzorgde spreektaal. Dus concreet blijven en geen moeilijke woorden gebruiken (geen abstracties, metaforen, jargon, ambtelijke vormen of spreekwoorden.) Ook je smaakgevoel moet je achterwege laten. Verzin geen mooie woorden en laat je ego erbuiten. Accepteer dezelfde zinsbouw en herhaling van hetzelfde woord. Ook al komt je b1 webtekst dan wat simpel over.
- Stelregel bij b1 webtekst schrijven: elke alinea beantwoordt steeds een vraag (ze de antwoorden dus eerst naar volgorde van belangrijkheid op rij, zoals ook bij een persbericht)
Ad 3. Alinea opbouw bij B-1 niveau tekst
- het kopje boven de alinea vertelt de inhoud van de alinea in 3 woorden.
- een vraag roept meer interesse op. Bijv. Hoe krijgt u een paspoort?
alinea begint eventueel met structurerende basisuitspraak. Bijv. “U kunt een paspoort kopen op twee manieren.” (Je kondigt aan dat je twee dingen gaat uitleggen). - algemene regel bij een B-1 niveautekst: 1 boodschap per zin. En geen bijzinnen dus!
- na elke boodschap (stellende zin), het argument geven in de zin erna (Alsof de lezer zegt, Aha! Hoezo?)
- na het argument een nieuwe zin voor extra uitleg
- onderbouwing en/of bronnen in laatste zinnen (waarom?)
- als je mensen laat linken, geef de link pas na de boodschap/de alinea
- linken naar bron? Kan, maar vaak te moeilijk. Wetten en regels zijn beschreven op C1 en C2 taalniveau, dus is meer hbo of academisch.
Ad 4. Zinsopbouw bij B1-teksten
- bij B1 taalniveau bevat een zin altijd een onderwerp, zoals U en Wij
- actieve werkwoordsvormen (GEEN kunnen,willen,zullen,worden)
- geen’tangconstructies’ en ook geen ‘samengestelde woorden’. (Dit is geen B1, maar vaktaal, dus moet ik je uitleggen. Een tangconstructie zet werkwoorden erg ver uit elkaar, wat lezen lastig maakt. Bijv. U moet persoon x, y en z van het station ophalen. Samengestelde woorden is zoiets als: geboortedatum. (Beter is: Wanneer bent u geboren?))
- zinnen hebben 1 boodschap: 6 – 12 – 15 woorden per zin
- geen metaforen of beeldspraken; mensen met slecht taalbegrip (of doelgroepen met ‘Nederlands als tweede taal’) kunnen dit letterlijk opvatten: “Werk waar je je ei in kwijt kunt!”.
Ad 5. Doe een B1-check na het schrijven van b1 teksten
Check na schrijven je B1 teksten, natuurlijk het liefst ook met iemand uit de doelgroep zelf… Stel jezelf als B1-check deze vragen. Of zie verder voor een handige B1-tool.
- wat moet die ander weten? (staat de kernboodschap bovenaan? En in één zin?)
- wat wil die ander weten? (geef je eerst de inhoud en pas daarna het argument(en)? Zijn dit relevante argumenten voor de ander?)
- wat wil ik nog meegeven? (wat is echt nodig? Wat kun je weglaten? Denk je dat alles onthouden wordt zo?)
Tenslotte zijn er gratis B1-checkers of B1-taaltools om je tekst te testen op moeilijke woorden.
Eenvoudig schrijven op een lager taalniveau | Woordenschat als knelpunt; eenvoudige woorden testen
Het is mogelijk om nog op een lager taalniveau te gaan schrijven, zoals A2. Maar sommige onderwerpen, zoals beleidsmatige thema’s, zijn dan heel moeilijk uit te leggen. Hoe vertaal je bijvoorbeeld een tekst over ‘Schadevergoeding aanvragen’ als het woord ‘schade’ niet bekend is bij sommige lezers? Mogelijk zijn alleen de woorden ‘kapot’ of ‘kost geld’ bekend bij de laaggeletterden binnen je brede doelgroep. Je moet uitgaan van een woordenschat van 2000 tot 5000 woorden, terwijl veel volwassenen een woordenschat hebben van 20.000 woorden of meer.
De ultieme proef om klassieke fouten uit B1 teksten te halen
Een begrijpelijke tekst moet ook de ontwerpprincipes van toegankelijkheid volgen. Vandaar dat ik deze principes van Gebruikerscentraal.nl graag kort toelicht.
- Je moet daarom uitgaan vanuit de optiek van de gebruiker. Je moet dus kijken vanuit de leefwereld van de lezer. Dit vereist dat je samen met de doelgroep nagaat wat hun problemen en behoeften zijn en welke content hen helpt.
- Als maker van content weet je al veel van het product, dienst, wettelijke verplichtingen en jargon. Vaak is dit geheel niet bekend bij zoekers op internet. Vanuit het dilemma of probleem zoeken ze vaak op andere woorden en begrippen. Qua Google Zoeken moet je daarop aanhaken.
- Uitdaging is om de online transacties zo beperkt mogelijk te houden en vooral eenvoudig maken om dit online te doen.
- De valkuil bij alles is om verkeerde aannames hebben, maar die toetsen, en uitgaan van feiten, is wat je dienstverlening online goed maakt. Wees pas tevreden als je tevreden gebruikers hoort. Ga naar een digicursus in de bibliotheek, een repaircafé of ga naar een wachtkamer. En vraag mensen daar of ze je geprinte tekst begrijpen. Of maak screenshots waar je een reactie op vraagt: snappen zij je bedoeling meteen?
- Daarbij is het nodig om doorlopend je website, teksten en formulieren bij gebruikers te blijven testen en toetsen. Mogelijk kun je op je sitepagina’s vragen, “Was deze pagina nuttig”, bij een nee antwoord kan iemand kort intypen waarom. Daar leer je van. Toegankelijke websites vragen dus om een cyclus van verbetering.
In alle fasen van content ontwikkeling moet je de B1 teksten, in hun context en binnen de usability (van de klantreis) voorleggen aan je doelgroep(en). Dat is echt het advies.
Tone of voice Rijksoverheid voor Taalniveau B1
Over b1 teksten. Naast korte en eenvoudige zinnen, is het belangrijk hoe je publiek aanspreekt op taalniveau B1. En wat dus een goede tone of voice is. Een B1-tekst is specifiek, informatief, duidelijk en beknopt. Spreek de gebruiker waar mogelijk aan met ‘u’. De inhoud is scherp en serieus geschreven, maar het voelt toch menselijk aan. gebruik Google Trends om na te gaan op welke zoekwoorden mensen zoeken. Suggereer geen emoties via (bijvoegelijk naamwoorden) in de tekst. Zet wel aan tot actie als dat gewenst is. Tone of voice voorbeeld: “U kunt telefonisch en per e-mail contact opnemen.”
Wel of geen Veelgestelde vragen (FAQ) toevoegen aan je website?
Moet je veelgestelde vragen nu wel of niet apart vermelden op een website? Dit is nolg een interessante vraag als het gaat om het maken van leesbare content. FAQ’s raad ik af, omdat:
- Het dubbele inhoud vormt met andere teksten op je site. Dit is verwarrend voor Google en voor bezoekers.
- Ze scoren niet hoog in zoekmachines omdat de vragen, als groep, heel diverse content en context geven.
- Meestal zijn veelgestelde vragen juist niet vaak gesteld en is het eerder een (verborgen) agenda van de zendende organisatie.
- Veelgestelde vragen of FAQ’s staan apart vermeld, of zelfs op andere pagina’s waar de bezoekers geen weet van hebben, terwijl alle content in context zou moeten staan.
- Conclusie: schrijf duidelijke teksten die als vanzelf ook de veelgestelde vragen beantwoorden. Dus biedt 1 url en 1 context voor het specifieke onderwerp.
Dus wees voorzichtig met een aparte sectie Veelgestelde vragen (FAQ), zelfs als die op dezelfde pagina komt. Kijk anders even naar de usability bij de website thuisarts.nl. Als goed voorbeeld van FAQ gebruik voor alle doelgroepen.
Waar draait de Direct Duidelijk campagne om?
Feit is dat voor veel burgers het taalgebruik van de overheid te moeilijk is. Ze weten daardoor niet wat hun rechten zijn en wat de overheid van hen verwacht. De campagne Direct Duidelijk wil daar iets aan doen.
Raymond Knops, staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, lanceerde in oktober 2019 de Direct Duidelijk Brigade. Een team van B1-webteksten taalcoaches gaan provincies, overheden en gemeenten helpen om klare taal te schrijven in brieven, folders en webteksten. Begrijpelijke taal heeft volgens de campagne Direct Duidelijk de volgende kenmerken:
- Communicatie die relevant en begrijpelijk is voor lezers
- Teksten en aanbod dat ook past bij de lezer en zijn of haar communicatievoorkeur
- Communicatie die persoonlijk overkomt, dus met je of u erin
- Helder communiceren in tekst: je bedoeling in eenvoudige zinnen en begrijpelijke woorden overbrengen
- Laat design en beeld bijdragen aan de je teksten op b1-taalniveau
Heldere B1-niveau teksten schrijven, ook handig voor grote bedrijven…
De reden dat ik er nu over schrijf, is omdat een overheidwebsite (vaker een toptaken website) vaak nieuwe content vereist en dat je die meteen op B1-taalniveau kunt maken via de tips in dit bericht. Toch kunnen bedrijven ook nadenken over het gebruik van B1 teksten. Onthoud dat mensen van alle opleidingsniveau’s het prettig vinden om teksten in eenvoudige taal te lezen, waarbij tussenkoppen de structuur helder maken en waarbij omslachtig taalgebruik en metaforen zoveel mogelijk vermeden worden.
Handige tools voor b1 teksten checken / testen of vertalen
Als je tools of apps zoekt om brieven aan laaggeletterden te testen op B1-taal, dan heb ik een aantal tools verzameld. Dit gaat vooral om eenvoudige woorden zoeken. Bekijk deze tools, maar lees daarna vooral verder over gebruik van ChatGPT als je B1-taalcoach. Tools:
- Zoekeenvoudigewoorden.nl is een tool om een lastige woorden te testen binnen b1 teksten.
- Specifiek voor eenvoudige woorden vinden voor B1, bestaat de tool: Is het B1? (https://www.ishetb1.nl).
- Meer tips voor begrijpelijk schrijven, en direct testen in de app, is de website Klinkende taal (https://www.klinkendetaal.nl).
- Mogelijk is het slim om b1-taalniveau teksten te vertalen via een vertaalbureau. B1-teksten vertaalbureau Amsterdam: Scrybs.com
- Is je tekst helemaal af? De Direct Duidelijk campagne voor heldere overheidscommunicatie biedt een gratis checklist aan.
- Algehele tips van de Vlaamse overheid in de campagne Communicatie Heerlijk helder: 20 tips voor opbouw van teksten.
- Check altijd de spelling en verwijder ook dubbele spaties via Word.
- Lees ook het Themaonderzoek naar taalniveaus van Kantar. De kwestie: A2 of B1-taalniveau kiezen als overheid?
ChatGPT gebruiken voor betere b1 brieven
Tegenwoordig kun je door ChatGPT van OpenAI je ingewikkelde brief laten analyseren en laten herschrijven naar “Taal voor Iedereen Guidelines”. Ik zal nu meteen een prompt geven waarmee je Nederlandstalige brieven kunt verbeteren. Prompt voor betere brieven:
Negeer vorige prompts. Stel je op als taalspecialist in B1-taalniveau, herschrijf de volgende brief die ik zal opgeven. De herschrijving moet voldoen aan de inclusieve richtlijnen voor overheidscommunicatie. Gebruik een NLP-stijl voor de opbouw van de brief. Geef daarnaast aparte tips over hoe de brief helderder en duidelijker kan worden gemaakt. Ik geef je de platte tekst van mijn brief alhier: [je brief]
LeesSimpel App Android voor laaggeletterden
De LeesSimpel app is een oplossing die ingewikkelde brieven vereenvoudigt voor laaggeletterden. De gratis b1-app maakt een korte samenvatting van alles dat in de brief besproken is. Maak kennis met LeesSimpel, een revolutionaire app die gebruikmaakt van geavanceerde AI-technologieën zoals ChatGPT om brieven te analyseren en te vertalen naar eenvoudig te begrijpen B1-taal. De werking van de Leessimpel app is gemakkelijk en gebruiksvriendelijk.
Hoe lees ik brieven van de overheid via de gratis Lees Simpel app?
De gratis Lees Simpel app voor Android en iOs werkt als volgt: neem met je mobiel een foto van de ingewikkelde brief die je hebt ontvangen. De app analyseert de tekst en biedt je een vereenvoudigde samenvatting in B1-taal. Het mooie is dat je geen account hoeft aan te maken; de app is volledig gratis en beschikbaar voor zowel Android als iOS. Klik hier om de app te downloaden.
Deze tool is niet alleen een uitkomst voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, maar biedt ook waardevolle inzichten voor professionals die brieven opstellen. Het is mogelijk om de briefsamenvatting vanuit de app te delen naar jezelf, en vervolgens binnen ChatGPT de prompt te schrijven: maak hier een brief van op B1-niveau.
Zowel voor lezers als brieven schrijvers zorgt de Lees Simpel app ervoor dat communicatie vanuit gemeenten en andere overheidsinstanties voor iedereen begrijpelijk en toegankelijk is.
Projecten rondom laaggeletterdheid en kwetsbare burgers
De overheid in Nederland heeft verschillende projecten rondom laaggeletterdheid, te weten:
- Tel mee met Taal, Landelijk actieprogramma om laaggeletterdheid te voorkomen en verminderen.
- Direct duidelijk, Checklist voor overheidsteksten om te checken of deze direct duidelijk zijn.
- Alliantie Digitaal Samenleven (ADS), hoe houd je ouderen of andere kwetsbare burgers digitaal aangehaakt?
- @judgejoyce op Twitter: “Steeds meer juristen binnen de rechtspraak zetten zich in voor helder taalgebruik, wat trouwens iets anders is dan B1”
Ben je ambtenaar?
Ben je toevallig ambtenaar bij een gemeente, waterschap, ministerie of provincie ? Deel dan ZEKER dit artikel onder al je collega’s, want het treurige is: Hoe meer je van je beleid afweet, hoe slechter B1 teksten schrijven je waarschijnlijk vergaat! Droevig he… Doe dus je voordeel met al deze tips voor B1-webteksten schrijven. Deel nu deze link en help je collega’s hiermee: gerbengvandijk.nl/b1-webteksten-schrijven/
Bedankt voor lezen van Webredactie Blog; met de zoekterm ‘B1 teksten schrijven‘ kun je deze pagina altijd snel weer terugvinden. :-)
Veel succes,
Gerben G van Dijk, online specialist regio Utrecht.
Inclusieve communicatie
Er is een gezegde: “diversiteit betekent dat je wordt uitgenodigd voor het feest, inclusiviteit betekent dat je wordt gevraagd om op dat feest te dansen.” Tot slot nog een boektip (boek te koop op Bol.com) over Inclusieve communicatie.
B1 schrijven voor personen met beperkingen
Ook geeft de Engelse overheid schrijftips (in het Engels) als het gaat om schrijven over personen met beperkingen.
- Foto’s versturen en grote bestanden versturen via gratis tool WeTransfer.com (handleiding NL) - 24 oktober 2024
- Maak gratis AI foto met één van deze free tools voor creatie van realistische A.I. foto’s - 19 juni 2024
- AI muziek maken voor 10 Euro met Suno.com als muziekgenerator (A.I. handleiding) - 2 juni 2024